Một số axit quan trọng.

Các bạn đã nắm sơ qua tính chất chung của axit. Những tính chất của hai axit quan trọng là HCl và H₂SO₄ sẽ được nhấn mạnh trong bài này

I. Axit clohiđric HCl

Axit clohiđric là dung dịch của khí hiđro clorua tan trong nước.

1. Axit clohiđric HCl có những tính chất chung của axit
- Làm quỳ tím chuyển thành màu hồng.

- Tác dụng với nhiều kim loại (Mg, Al, Fe, Zn,…) tạo muối clorua và giải phóng khí hiđro.

Ví dụ:    HCl + Fe à FeCl₂ + H₂↑

VIDEO MINH HỌA AXIT CLOHIDRIC + SẮT

- Tác dụng với bazơ và oxit bazơ tạo thành muối clorua và nước.

Ví du:    2HCl   + Na₂O à  2NaCl   + H₂O

             HCl   + NaOH  à  NaCl  + H₂O 

- Tác dụng với muối tạo thành muối mới và axit mới

Ví dụ:    HCl   + AgNO_3­  à AgCl¯ (trắng)  +  HNO₃ 

2. Axit clohiđric HCl có nhiều ứng dụng quan trọng: 

• điều chế các muối clorua; 
• làm sạch bề mặt kim loại khi hàn; tẩy gỉ kim loại trước khi sơn, tráng, mạ,.. 
• chế biến thực phẩm, dược phẩm. 

3. Nhận biết axit clohidric:

 Với axit HCl và muối clorua tan, dùng thuốc thử AgNO₃

      HCl   + AgNO₃  à  AgCl¯ (trắng)  +  HNO₃ 

      NaCl   + AgNO₃  à  AgCl¯ (trắng)  +  NaNO₃ 

II. Axit sunfuric H₂SO₄     

1. Tính chất vật lý: 

Axit sunfuric  là chất lỏng, sánh, không màu, nặng gần gấp hai lần nước, không bay hơi, dễ dàng tan trong nước và tỏa nhiều nhiệt. 

2. Tính chất hoá học: 

*  Axit H₂SO₄ loãng có tính chất chung của axit: làm quỳ tím chuyển thành màu hồng; tác dụng với kim loại (Mg, Al, Zn, Fe,..); tác dụng với oxit bazơ, bazơ; tác dụng với muối.

*  Axit H₂SO₄ đặc ngoài tính chất chung của axit, còn có những tính chất hóa học riêng:

- Tính oxi hóa mạnh: tác dụng với hầu hết các kim loại( trừ vàng Au, bạch kim Pt,..) không giải phóng ra hiđro.

Ví dụ:    Cu   + 2H₂SO₄ đặc  à CuSO₄ + SO₂↑? +  2H₂O

- Tính háo nước:  (Xem ví dụ SGK)

Dưới tác dụng của H₂SO_4: 
  C₁₂H₂₂O₁₁  à 11H₂O  + 12 C

Sau đó một phần C sẽ tiếp tục phản ứng với H₂SO₄:

          C + 2H₂SO₄ à CO₂ ­+ 2SO₂ ­+ 2H₂O

Phản ứng gây ra hiện tượng sủi bọt, làm C dâng lên miệng cốc.

Lưu ý: Khi sử dụng Axit sunfuric đặc phải hết sức cẩn thận!

3.  Ứng dụng: sản xuất muối, axit khác; phẩm nhuộm; phân bón; chất dẻo; tơ, sợi; chất tẩy rửa; thuốc nổ; luyện kim; giấy; ....

4. Sản xuất axit sunfuric từ quặng Pirit (FeS₂)

Qui trình sản xuất gồm 3 giai đoạn:

- Giai đoạn 1: đốt quặng FeS₂

  4 FeS₂   + 11O₂  à 2Fe₂O₃  + 8SO₂  + Q

- Giai đoạn 2: Oxi hóa SO₂ ở nhiệt độ cao(, có V₂O₅ làm xúc tác:

        2SO₂ + O₂   à 2SO₃ 

- Giai đoạn 3: SO₃ kết hợp với nước

       SO₃  + H₂O  à H_­2SO₄

Chú ý: Trong thực tế sản xuất H₂SO₄ người ta dùng dung dịch H₂SO₄ đặc để hấp thụ SO₃ tạo thành sản phẩm có tên là oleum. Công thức của oleum được biểu diễn dưới dạng: H₂SO₄.nSO₃.

5. Nhận biết axit sunfuric và muối sunfat:

- Với axit H₂SO₄ và các muối sunfat tan, dùng thuốc thử là BaCl₂

 H₂SO₄   +  BaCl₂   à BaSO₄¯ (trắng) +  2 HCl

       Na₂SO₄   +  BaCl₂ à  BaSO₄¯ (trắng) +  2 NaCl

VIDEO MINH HỌA CÁCH NHẬN BIẾT H₂SO₄