a. Định nghĩa : Đơn chất là những chất được tạo nên từ một
nguyên tố hoá học.
b. Phân loại :
- Đơn chất Kim loại : Có ánh kim, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.
Ví dụ:
+ Đơn chất kim loại natri: Na
+ Đơn chất sắt: Fe
+ Đơn chất nhôm: Al
+ Đơn chất vàng: Au
(đơn chất kim loại thường có kí hiệu đơn chất trùng tên nguyên tố)
- Đơn chất phi kim : Không có ánh kim, không dẫn điện, dẫn nhiệt, nếu có thì rất kém
Ví dụ:
+ Đơn chất oxi: $O_2$ (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là Oxi)
+ Đơn chất hidro: $H_2$ (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là hidro)
+ Đơn chất nitơ: $N_2$ (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là nito)
+ Đơn chất cacbon: C
+ Đơn chất lưu huỳnh: S
+ Đơn chất phân tử $Br_2$ có hai nguyên tử Br-Br liên kết với nhau.
c. Đặc điểm cấu tạo:
- Đơn chất kim loại : Các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định
- Đơn chất phi kim : Các nguyên tử liên kết với nhau theo 1 số nhất định và thường là 2
Ví dụ: Đơn chất phi kim oxi gồm 2 nguyên tử oxi liên kết với nhau (kí hiệu đơn chất $O_2$).
2. Hợp chất
a. Định nghĩa: Hợp chất là những chất tạo nên từ
2 nguyên tố hoá học trở lên.
b. Phân loại :
- Hợp chất hữu cơ:
+ Ví dụ: Đường glucozo($C_6H_{10}O_5$) gồm 3 nguyên tố hóa học C, H, O tạo nên
- Hợp chất vô cơ:
+ Ví dụ: Muối ăn NaCl gồm 2 nguyên tố hóa học Na và Cl tao nên
c. Đặc điểm cấu tạo :
Trong
hợp chất, nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định
Đơn chất: Do 1 nguyên tố hóa học tạo nên
- Ví dụ: Cu, Ag, Na, $O_2$, C, S, $H_2$, $N_2$, $O_3$…
Hợp chất: Do 2 nguyên tố hóa học trở lên cấu tạo nên
- Ví dụ: $H_2O$, $H_2SO_4$, NaCl, $C_6H_{10}O_5$,..
3. Phân tử :
a. Định nghĩa :
Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất.
Với đơn chất kim loại, nguyên tử là hạt hợp thành và có vai trò như phân tử.
 |
| Mô hình phân tử nước và cacbon đioxit |
Ví dụ: Phân tử hợp chất nước $H_2O$, phân tử Cacbon đioxit $CO_2$.
b. Phân tử khối :
-
Phân tử khối là khối là khối lượng của
phân tử tính bằng
đơn vị cacbon, bằng tổng
nguyên tử khối của các
nguyên tử trong
phân tử.
- Ví dụ : Phân tử khối của:
Nước ($H_2O$) : 2*1 + 16 = 18 đvC
Muối ăn (NaCl): 23 + 35,5 = 58,5 đvC
4. Trạng thái của chất :
- Mỗi mẫu
chất là một tập hợp vô cùng lớn những hạt là
phân tử hay
nguyên tử.
- Tùy điều kiện, một
chất có thể ở ba trạng thái: rắn, lỏng, khí (hay hơi). Ơ trạng thái khí các hạt rất xa nhau.
- Ví dụ: Nước có 3 trạng thái tồn tại tùy vào điều kiện
+ Nhiệt độ <= 0 độ C: thể rắn (đá, băng)
+ 0 < Nhiệt độ < 100 độ C: thể lỏng (nước sinh hoạt)
+ Nhiệt độ >= 100 độ C: thể khí (hơi nước)
5. Phân biệt phân tử, nguyên tử và nguyên tố hóa học
Ví dụ: Xét trong chất nước
- Phân tử: $H_2O$
- Số nguyên tố: 2 (gồm H và O)
- Số nguyên tử: 3 ( gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O)
- Khối lượng phân tử: M = 2*(H) + 1*(O) = 2*1 + 1*16 = 18 đvC