Phương pháp giải bài tập hóa học 8

Việc phân loại bài tập và phương pháp giải chung cho từng loại bài tập hoá học có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên và kết quả học tập của học sinh. Từ đó giúp học sinh nắm vững kiến thức đã được học, đồng thời rèn luyện các kỹ năng, kĩ xảo để học sinh thành thạo hơn trong việc sử dụng các kiến thức để làm các bài tập, tạo cho học sinh hứng thú say mê học tập bộ môn là biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học.

  

I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:

1. Qua quá trình giảng dạy, nghiên cứu tài liệu, nội dung chương trình môn học, bài tập hoá học lớp 8 có thể chia thành các loại sau:

+ Bài tập tính theo công thứchoá học

+ Bài tập tính theo phươngtrình hoá học

+ Bài tập về dung dịch

+ Bài tập về chất khí

+ Bài tập về nhận biết, điều chế và tách chất.

2. Các kiến thức học sinh phải nắm được :

- Các định luật:

• Định luật thành phần không đổi.
• Định luật bảo toàn khối lượng.
• Định luật Avôgadrô.

-   Các khái niệm: Chất, nguyên tố, nguyên tử, phân tử, công thức hoá học, phản ứng hoá học, hoá trị, dung dịch, độ tan, nồng độ dung dịch...

-   Các công thức tính : Số mol, khối lượng chất, nồng độ%, nồng độ mol/l…

II. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN

A. BÀI TẬP TÍNH THEO CÔNG THỨC HÓA HỌC:

1. Tính % về khối lượng của nguyên tố trong hợp chất A_xB_y hoặc A_xB_yC_z

a. Cơ sở lí thuyết :

Cách giải :  - Tìm khối lượng mol phân tử A_xB_y hoặc A_xB_yC_z

                  - Áp dụng công thức :

                     %A = $\dfrac{x.M_A}{M_ {AxBy}}$ x 100% ;

                     %B = $\dfrac{y.M_B}{M_{AxBy}}$ x 100%

b. Bài tập vận dụng :

Đề bài : Tính thành phần % khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất CaCO₃

Bài giải

 - Tính khối lượng mol:  MCaCO₃   =   40  + 12 + (16.3)  =  100 (gam)

 - Thành phần % về khối lượng các nguyên tố:

   %Ca  = $\dfrac{40}{100}$  x 100% = 40 %

  % C =  $\dfrac{12}{100}$  x 100% = 12 %

  % O =  $\dfrac{3 . 16}{100}$ x 100% = 48 %   hoặc   %O  =   100 -  ( 40 + 12 ) = 48%

2.  Tính khối lượng của nguyên tố trong a (gam) hợp chất A_xB_y hoặc A_xB_yC_z

a. Cơ sở lí thuyết :

Cách giải :  -  Tìm khối lượng mol phân tử A_xB_y hoặc A_xB_yC_z

                    -  áp dụng công thức :

              m_A =  $\dfrac{x.M_A}{M_{AxBy}}$  x  a  ;  
     
              m_B =  $\dfrac{y.M_B}{M_{AxBy}}$ x a   
   
    hoặc  m_B =  a - m_A     

b. Bài tập vận dụng :

Đề bài  : Tính khối lượng của nguyên tố Na và nguyên tố O trong 50 gam Na₂CO₃

Bài giải :

Tính khối lượng mol:  M Na₂CO₃    =   2. 23  +  12  + 16.3 = 106 gam

  m_Na     = $\dfrac{2 . 23}{106}$  x 50  = 21,69 gam

  m_O     = $\dfrac{3 . 16}{106}$  x  50  = 22,64 gam

3.  Tìm công thức hóa học :

3.1.  Bài tập tìm nguyên tố :

a. Cơ sở lí thuyết :

    Dựa vào cơ sở lí thuyết, dữ kiện đề bài cho để tính khối lượng mol của nguyên tố từ đó xác định được nguyên tố cần tìm.

b. Bài tập vận dụng :

Đề bài: Oxit của kim loại R ở mức hóa trị thấp chứa 22,56% Oxi và cũng của kim loại đó ở mức hóa trị cao chứa 50,48% Oxi. Hãy xác định kim loại R.

Bài giải

Đặt công thức 2 oxit là R₂O_x và R₂O_y. 

Ta có tỉ lệ:            $\dfrac{16x}{2R}$ = $\dfrac{22,56}{77,44}$     (I)  
         

                           $\dfrac{16y}{2R}$ = $\dfrac{50,48}{49,62}$      (II) 

Từ (I) và (II) =>     $\dfrac{x}{y}$ = $\dfrac{1}{3,5}$

Nếu :      x = 1          →          y =   3,5    ( loại )

              x = 2          →          y =   7                

Hai oxit đó là RO và R₂O₇
Trong phân tử RO , oxi chiếm 22,56%  nên : $\dfrac{16}{R}$ = $\dfrac{22,56}{77,44}$
Suy ra : R = 54,92 $\approx$ 55
Vậy R là Mn

3.2 . Bài tập xác định công thức phân tử của hợp chất vô cơ :

       Xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần % các nguyên tố hoặc tỉ lệ khối lượng các nguyên tố:

a. Cơ sở lí thuyết :

- Nếu đề bài không cho dữ kiện M ( khối lượng mol )

        .  Gọi công thức cần tìm :  A_xB_y hoặc  A_xB_yC_z   (  x, y, z nguyên dương)

        .  Tỉ lệ khối lượng các nguyên tố :

          x  :  y  :   z   =  $\dfrac{o/oA}{M_A}$ : $\dfrac{o/oB}{M_B}$ : $\dfrac{o/oC}{M_C}$

hoặc                     =    $\dfrac{m_A}{M_A}$ : $\dfrac{m_B}{M_B}$ : $\dfrac{m_C}{M_C}$

                            =     a    :   b     :      c   ( tỉ lệ các số nguyên,dương )

   
Công thức  hóa học : A_aB_bC_c

- Nếu đề bài cho dữ kiện M

  .  Gọi công thức cần tìm :  A_xB_y hoặc  A_xB_yC_z   (  x, y, z nguyên dương)

  . Ta có tỉ lệ khối lượng các nguyên tố :

     $\dfrac{M_A . x}{o/oA}$ = $\dfrac{M_B . y}{o/oB}$ = $\dfrac{M_C . z}{o/oC}$ = $\dfrac{M_{AxByCz}}{100}$

. Giải ra tìm x, y, z

Chú ý : -  Nếu đề bài không cho dữ kiện M : Đặt tỉ lệ ngang

                  -    Nếu đề bài có dữ kiện M : Đặt tỉ lệ dọc

b. Bài tập vận dụng :

Đề bài : Một hợp chất có thành phần % về khối lượng các nguyên tố : 70%Fe, 30%O .Hãy xác định công thức hóa học của hợp chất đó.

Bài giải :

Chú ý:  Đây là dạng bài không cho dữ kiện M

Gọi công thức hợp chất là : Fe_xO_y

Ta có tỉ lệ :                   x     :     y    =  $\dfrac{70}{56}$ : $\dfrac{30}{16}$

                                                      
                                                      =   1,25    :  1,875

                                                      =         1   :  1,5     =   2   :   3

Vậy công thức hợp chất : Fe₂O₃

B. BÀI TẬP TÍNH THEO PHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC